İZLER-ERNST BLOCH

“Evet, siz yağmur yağdığını düşünün sadece. Bunu hisseden ve ânîden buna hayret eden, çok geride, çok ilerideydi. Aslında dikkatini çeken şey azdı ama yine de birdenbire tüm soruların kökenine yaklaşmıştı. Gençlikte genellikle böyle açık ve saftır âhengimiz. Pencereden dışarı bakar, yürür, durur, uykuya dalar, uyanırız, her zaman aynı hikâyedir ve sadece şu boğuk duyguda ışır: Her şey ne kadar da tekinsiz, ‘var olmak’ ne kadar da karşı konulamayacak denli tuhaf! Bu formül bile fazladır, sanki tekin olmayan sadece ‘var olma’dan ileri gelirmiş gibi görünür. Fakat insan hiçbir şeyin olmadığını düşünürse, bu da daha az esrârengiz değildir. Bunu anlatmak için tam yerinde kelimeler yoktur, ya da insan ilk hayrette kalışı eğip büker.”
Modern düşünürler arasında Ernst Bloch’u müstesna kılan özelliklerden biri, sosyal teorinin dalları arasındaki sınırları aşmakla kalmayıp, sosyal teoriyle edebiyat arasındaki sınırları da silmesi... Dahası, eski hikmet diline yaklaşması...
İlk eserlerinden biri olan İzler, Bloch’un bu özelliğinin en belirginleştiği kitaplarından biridir. Bu küçük eser, mücevher gibi, aforizmalar, envai çeşit anlatılar, gündelik hayattan gözlemler ve ok gibi politik iddialarla bezenmiştir. Mensur şiir gibi de okunabilecek bir politik felsefe risalesi diyebiliriz.
Bloch’un düşünce dünyasına girmek için bir patika, bir geçit, İzler..

*

"Şeyler tekrar tekrar kendi yaşamlarına geri dönmek isterler; bunu başardıklarında onlar açısından her şey yerli yerine oturur, bizim açımızdan ise felaket yaşanır."

Ünlü düşünür Bloch’un bu kitabı deneme, öykü, aforizma, kıssa, anı ve felsefi metinler toplamı. Baş döndürücü, sersemletici, bazen bir meltem gibi eserken bazen de kırbaç gibi inen kısa-uzun yazılardan oluşuyor.

Pek az “ağır kitap” hem böyle eğlenceli hem de hüzünlü ve “ağır” olabilir. Okudukça görüyoruz ki, Bloch, yalnızca bir düşünür değil, aynı zamanda bir öykü anlatıcısı. Nesnelerin ve kavramların havada uçuştuğu kaotik bir anlatıyı öykülerle dingin, duru ve eğlenceli bir hale getiriyor. Sadece sosyolojik ve felsefi konuların değil aynı zamanda masalların, öykülerin, kıssaların da değişik, özgün yorumlarını okuyoruz.

Kimi bölümlerin tekrar tekrar okunacağı harika bir kitap İzler.